woensdag 12 maart 2014

Oude schrijflei…

Laatst deed ik een hele leuke vondst toen ik weer eens op kringlooproute was. Ik vond deze oude schrijflei met griffel en was meteen verkocht.

Leisteen bestaat uit dunne laagjes, waar een olieachtige vloeistof in zit. Wanneer je met een griffel op een schrijflei krast, laat dit een zichtbare grijze kras achter. Vandaar dat men tot ver in de twintigste eeuw onder andere op scholen deze steen nog gebruikte om op te schrijven.

Home & Lifestyle
Een griffel is vaak ook van leisteen gemaakt.

Het gebruik van lei en griffel is al uit de 18e eeuw bekend. Een groot voordeel was de mogelijkheid tot hergebruik: de lei kon met een natte spons weer worden afgenomen, zodat na droging de lei en de griffel opnieuw ter beschikking van de leerling stonden. Hier komt dus het spreekwoord "Met een schone lei beginnen" vandaan.

Fouten en hanenpoten waren geen probleem, doordat ze geen materiaalverlies veroorzaakten - papier was kostbaar, inkt ook. Maar ook voor andere bewerkingen die geen blijvend resultaat vergden, waren lei en griffel bruikbaar, zoals voor het uitwerken van rekensommen.
Aan het gebruik kleefden ook nadelen. Het gekras van de griffel kon hinderlijk zijn en bovendien werd de lei na verloop van tijd glanzend, waardoor hij een veel minder fraai resultaat te zien gaf dan een dof exemplaar.

Home & Lifestyle

Toen in de loop van de negentiende eeuw het potlood en de kroontjespen in zwang kwamen, kreeg de griffel langzamerhand een eenvoudig of zelfs armoedig imago. Rond 1900 begon het gebruik merkbaar af te nemen en leerden kinderen schrijven door eerst met potlood te oefenen en bij voldoende vaardigheid over te gaan op de pen. Maar tot in de jaren 1960 zijn lei en griffel nog wel gebruikt.

Home & Lifestyle


De uitdrukking Een tien met een griffel (een zeer goede beoordeling) ontleent haar ontstaan aan een oud gebruik: had een leerling een voortreffelijke prestatie geleverd, dan kreeg hij of zij niet alleen een tien, maar werd hij of zij bovendien beloond met een nieuwe griffel.

De beloning met (symbolische) griffels bestaat nog in de wereld van het jeugdboek: belangrijke prijzen voor schrijvers van jeugdliteratuur zijn de Gouden Griffel en de Zilveren Griffel.

Bron: Wikipedia

Zelf heb ik vroeger nooit met een griffel op een schrijflei geschreven, ik ben benieuwd wie van jullie (of wie van jullie ouders) dat wel heeft gedaan!

Home & Lifestyle

Ik zie trouwens dat er een boodschap op de schrijflei staat. Dat zal in dit geval wel een verzoek van mijn jongste dochter zijn. Zo kan zij later toch aan haar kinderen vertellen, dat ze in haar jeugd - in de tijd van i.Pads en digitale schoolborden - nog met een griffel op een oude schrijflei heeft geschreven ;-).

Liefs, Ingrid

60 opmerkingen:

Lida zei

Ja mijn moeder heeft er nog mee geschreven, mijn vader niet meer maar die woonde dan ook zijn hele jeugd in de stad! Maar jarenlang hing er in de keuken van mams een lei en daar werden alle boodschappen opgeschreven, maar ook als er iemand niet thuis at en andere berichtjes, alleen was er op het laatst geen griffel meer maar een schoolkrijtje!
Fijne dag
Lida

Hann¥ zei

Ik ken wel de uitdrukking een 10 met een griffel.....kreeg je dan een griffel cadeau? Hihi
Wat een ontzettende mooie vondst Ingrid....vooral zo met het verhaal erbij wat het was
Haha je dochter kan dat inderdaad later vertellen...Fijne dag Ingrid....het schijnt nog prima weer te worden vandaag....zonnetje schijnt al uitbundig..
Liefs,Hanny

Barbara zei

Super vondst, hiervoor krijg je van mij een 10 met een griffel :) Zo leuk om de extra informatie te lezen.

Lieve groet,
B.

Els zei

Ontzettend leuk!!
Volgens mij hebben mijn grootouders er ook nog op geschreven :-)

Fijne dag
X Els

Blomkje en Wenje zei

Oh! Wat een mooierd! Ik weet niet of mijn ouders er mee hebben geschreven, ik zal ze eens vragen..

Fijne dag!

X Pietrik

Thuis bij Tjits zei

Wat een ontzettend leuke post Ingrid, dit is nog van voor mijn tijd, maar ik kan me herinneren dat mijn moeder het hier wel eens over had, erg interessant te lezen!
Grappig dat je dochter er ook iets op geschreven heeft;)

Geniet van deze zonnige lentedag:)
Liefs, Tjits

Berna zei

Leuke vondst! Zelf ben ik van de kroontjespen en inktlapperiode maar mijn ouders hebben wel met de griffel geschreven. Helaas niet bewaard gebleven.
Fijne dag!

Huiz&zo zei

Wat een leuke vondst! En wat is de tijd dan veranderd. Alhoewel de vorm toch wel overeenkomt met de ipad. Misschien de voorloper?

Fijne dag!

Petra zei

Weer wat geleerd, heb wel leitjes gehad maar nooit een griffel. Maar ze blijven leuk. Heb wel leisteentjes aan de zijkanten van de dakkappellen zitten, ook mooi en geen onderhoud ( voorlopig hoop ik)

Geniet van de mooie dagen!
(vrees wel voor de fruitboompjes, de peren staan echt bijna in bloei.)

Groetjes Petra

Janny zei

Nou, ik ben een stuk ouder dan jij, maar ik heb er nooit mee geschreven. Ja thuis was er wel een schoolbordje of zo, maar nooit op school. Wel met een kroontjespen.
Ik vind je griffeltje heel leuk, staat zo gezellig in de keuken met de, niet te vergeten, boodschappen er op.
Liefs,
Janny

Alie zei

Hele leuke post Ingrid!

It Is The way of life zei

Ik wel hoor op school .....Zo oud ben ik al haha !
Leuk zo, n mooie schrijflei....je kunt het je niet voorstellen dat we nu met Ipad bijna het zelfde doen !
Liefs ida

Unknown zei

Ik herinner me wel dat ik nog met een kroontjespen geschreven heb....
Leuk zo'n oude griffel...we zijn weer wat wijzer geworden door je vakkundige uitleg.
Fijne Dag Ingrid.

Groetjes,
Inge, my choice

Ger zei

Leuk verhaal ter informatie bij je lei en griffel.
Ben zeer benieuwd of er iemand is die in 1960 nog met dit soort schrijfgerei in boekentas naar school gegaan is.Kan me dit bijna niet voorstellen,mijn ouders en schoonouders zijn van 1919/1920 en hebben niet met lei en griffel gewerkt,in begin met potlood en later met kroontjespen het schoonschrijven geleerd op school.
Lei/griffel,schoolbord en krijt zijn de afgelopen decennia weer helemaal in zwang gekomen,vooral in de horeca om op nostalgische wijze de menu/lunch gerechten op te schrijven en aan de muur te hangen.
Mijn dochter heeft ook enkele leitjes staan bij haar verzameling reseda groen emaille waarop de teksten nog al eens wisselen van erwtensoep+roggebrood met spek tot oma's stoofpotje.
En als je het mij vraagt staat een niet te vergeten aantekening toch veel gezelliger op zo'n leitje dan op de bekende gele plakbriefjes,zeker wanneer je voorkeur naar landelijk uitgaat.

Lieve groet,Ger

Paintings by Louise, Maison Louise zei

Prachtig verhaal, Ingrid.

Eerlijk gezegd ben ik het volkomen eens met Ger, dit staat veel leuker dan die gele plakbriefjes in een landelijk interieur.

Ook bij restaurants vind ik het leuk staan voor de ingang met het dagmenu erop geschreven, meestal zijn dit dan wel borden, maar het geeft toch iets nostalgisch.

Je hebt er weer prachtige foto's van gemaakt.

Nog een hele fijne dag en lieve groet,

Loes

Anoniem zei

Wat een prachtig log, Ingrid!
Ook mooi de vertelling erbij.
Hij ziet er nog erg mooi uit.
Ik zou zo niet weten of mijn ouders nog met een griffel geschreven hebben. Ik geloof het niet.
Maar uit leesboeken ken je de schrijfwijze van vroeger.!
Mooi!

Liefs, Gerry

eigen thuis zei

Volgens mij hebben mijn ouders er ook niet meer mee geschreven misschien mijn oma wel. Ik zal het haar toch eens vragen. Ik vind zo'n lei en griffel trouwens wel helemaal geweldig. Hier liggen ook nog van die oude krijtbordjes, vind ik ook zo leuk. Je hebt er een leuke post van gemaakt.

Liefs Gonda

lien zei

Wat super mooi, die had ik ook niet laten liggen hoor. Zeker gezien mijn passie voor schrijven :) Grappig dat je dochter hem meteen in gebruik neemt! Groetjes Carolien

June zei

Hello dear Ingrid! I love that your daughter left a note on the old slate instead of just texting you :))))
Your slate was a wonderful find! My mother still remembers using a slate as a very young child here in the US. In the smaller towns here the schools were usually one room with many grade levels and the children were from farming families (as I am sure you already know) and she was in one of those schools here in Idaho. The schools and the people had very little money for the supplies that the larger schools received so that is why the slate was used for so long in the poorer schools.
I hope your week is going well my dear. Things are good here.
Sending hugs from here...

Athomebymy zei

Dat is echt een héél leuke vondst daar zou ik dus ook wel voor naar de kringloop winkel gaan ... ik heb daar altijd wel een boon voor gehad voor zo kleine bordjes ..

Liefs Petra

Corine(THUIS) zei

Ik ben nog jonger dan jij, dus nee met lei en griffel ben ik nooit bezig geweest ;-) Wij hadden schoolpennen en als je 3 x een 10 had mocht je bij meester de volgende taak met een rode pen schrijven..
Ik denk trouwens dat het beroep orthodontist nog niet bestond in de tijd van de leien ;-)

Bizzy @ home zei

Mooi hè, zo'n oude lei en griffel. Hier heb ik er ook één, helaas is de griffel verdwenen ooit. Mooie plaatjes en verhaal erbij.
Lieve groet, Renny

La Blomst-Living zei

Wij zijn weer een stuk wijzer geworden door jouw post! Ik heb mijn ouders nooit over de griffel gehoord, maar ik ga het eens navragen. Leuk dat er nu ortho bellen opstaat, hihi.
Een fijne avond! Liefs, Linda

What's in a day zei

Mijn ouders hebben er allebei nog op geschreven, wat is er veel veranderd in al die jaren.
Hij is heel mooi en ook nog actueel, je dochter weet zeker dat jij dit wel leest:)
Op school gebruiken wij vanaf groep 3 al tablets, onvoorstelbaar dat de techniek zo snel gaat.

Fijne week nog en een liefs,
Eefie

Clarieke zei

Wat een gave vondst! Ik ken zelf alleen pen en papier en de pc :) (en natuurlijk tablets, mobieltjes, enz)
Groetjes, Clarieke

Unknown zei

Wat een mooie vondst Ingrid. Met de griffel erbij echt oud.
Zelf kom ik uit de tijd van de kroontjespennen en het inktpotten in de lessenaar. Wat ik een verschrikking vond, want ik ben linkshandig dus mijn goedbedoelde schrijfwerk kreeg nooit een stempel van de juf doordat ik met mijn hand vlekken maakte. Dus ik ben voor de i-pad!
Vanmiddag vroeg ik mijn vader er naar. Hij is van 1925 en hij heeft nog wel met een lei en griffel geschreven in het begin.
Een lei hing hier tot een paar jaar geleden in de keuken als boodschappenlijstje. Jammer genoeg niet met een griffel maar een doodgewoon schoolbordkrijtje.
Veel plezier met je nieuwe aanwinst. Groetjes, Ingrid.

Madelief zei

Hoi Ingrid,

Wat een mooie vondst! Wij brengen al met al heel wat tijd door in de kringloop :-)

A.s. zaterdag vordert met rasse schreden. Ik hoop dat het weer nog even zo mooi blijft. Dan kunnen we heerlijk op het terras zitten. Gezellig je weer te zien! Ik verheug mij er op!!!

Fijne avond & liefs,

Madelief x

Anoniem zei

Wat leuk dat je er een gevonden hebt mét een echte griffel! Ik heb hier ook wel een leitje staan (denk niet dat het echt leisteen is) maar dan met een krijtje.
Ook leuk om het verhaal erbij te lezen.
Mijn ouders hebben wel nog met een griffel geschreven, ik ben van de kroontjespennen, inktpotjes op de hoek van de tafel en inktlappen (die mijn moeder altijd maakte aan het begin van het schooljaar, wat waren we daar trots op!).
Vind het wel leuk, die opmerking dat het lei-bordje wel heel veel lijkt op de tablet van nu...nooit zo bekeken.
Leuke post!
Liefs, Peetje

Anneke zei

Wat leuk en nostalgisch en wat bijzonder dat je de griffel er bij hebt gevonden.
Liefs Anneke

Huize Kip Kakel zei

Wat een mooie vondst en vooral de griffel er nog bij..geweldig!

Bij mij op het schoolbord in de keuken staan ook regelmatig van de kinderen opdrachten of memo's..
Weet je wat er nu staat?
Vlekie's nagels knippen!

(Vlekkie is het konijn van dochter..)

Opdracht voor papa :)

Fijne week nog, geniet van de zon ♥

lia zei

Leuk om te zien, maar zelf heb ik er nooit mee gewerkt. Wel heel even met een kroontjespen. En als je dan niet uitkeek, depte de jongen die achter je zat, je haren in het inktpotje...

Mirjam zei

Hoi Ingrid,
Wat een leuke vondst, zo'n lei met griffel. Nee, ik heb vroeger niet meer met lei en griffel geschreven op school. Wel nog met de kroontjespen en een echt inktpotje... Later kregen we een balpoint... dat was heel bijzonder toen. Niet meer hoeve dopen en geen vlekken... jeetje...
Als ik dit even teruglees lijk ik wel heel oud hoor... haha...
Ik ga het bij mijn ouders even navragen of ze nog met lei en griffel hebben gewerkt op school...
Ook heel leuk om al die weetjes te lezen...
Ik wens je een heel fijne avond,
Lieve groet,
Mirjam

van alles wat in huis en tuin. zei

wat een leuk verhaal heb je bij je vondst geschreven! Ik ben ook van de tijd van de kroontjespen en inkt. Ik had op mijn middenvinger altijd een knobbel vol inkt, kon dus niet zo goed schrijven! Met een lei en griffel heb ik nooit geschreven, ben ik toch nog ergens te jong voor, hihi!
Leuke vondst met veel reacties!

groet Trijnie

Marjonel M zei

Ik heb er niet mee gewerkt maar ze zijn wel heel leuk , ik heb ook nog een leitje hangen in de keuken.

Lieve groet.
Marjonel

Bij Guusje Thuis zei

Wat een leuke vondst, maar nou vind ik al die nostalgische (school)spullen helemaal geweldig. Misschien dat ik daarom zo geniet in musea zoals Zuiderzeemuseum, openluchtmuseum etc.

Zelf heb ik niet eens meer met kroontjespennen hoeven schrijven, want onze school was blijkbaar modern en dus hadden wij al vulpennen die we volgens mij in de klas moesten kopen voor 5 gulden (want dan hadden we allemaal dezelfde soort vulpen) en waar je héél zuinig op moest zijn want zomaar een nieuwe kopen, was geen optie.

Inge R. zei

hahha leuk dat van je dochter! enne ik ga morgen ook gelijk bellen voor de mijne, dus heel handig zo,n ouderwetse griffel, hij is leuk!!
groetjes, Inge

Joke zei

Een tien met een griffel voor dit leuke verhaal.

Groetjes Joke.

Jolanda zei

Ik heb er zelf nooit op geschreven maar wat een leuke vondst. Ook nog even je heerlijke keukenpost bekeken. Mooi hoekje heb je daar met de dopjes. Ik hou ook van eieren maar eet ze eigenlijk weinig. Vroeger werd gezegd dat je ze niet teveel moest eten en dat hangt dan toch nog ergens in je hoofd. Lieve groet

Room Seventeen zei

Nostalgie! Griffel, lei, krijtjes.....allemaal verdwenen, tegenwoordig gaat alles via het digibord.

het moonhuis zei

Wat een gave vondst weer zeg!
Mooi hoor!
Leuk dat je er achtergrondinformatie bij geeft.
Morgen moet ik ook weer met de oudste naar de ortho.

Liefs Monica

Rozen van papier zei

Wat leuk dat je dit gevonden hebt, het is origineel. Ook een mooi sieraad in huis!
Groeten Janny

Tussen Wal en Schip zei

Wat een mooie vondst! Leuk ook die hele geschiedenis erbij.. Zo krijgt een vondst nog meer waarde he als je de achtergrond weet. En laten we eerlijk wezen, volgens mij kunnen er maar weinig mensen, zeker jonge, ook in het digitale tijdperk een krijtbord of wat ook voorbij lopen zonder er iets op te schrijven, veel te leuk toch? ;-)

Lieve groet,
Alberta

My name is Riet zei

Wat ontzettend leuk Ingrid, een leuk en een griffel erbij. Geweldige vondst. Ik geloof dat ik er nog wel mee geschreven heb in mijn eerste jaren op de lagere schoo maar helemaal zeker weet ik het niet. Dat krassen bij het schrijven hoor ik eigenlijk nog wel als ik er aan denk. Ik weet nog wel dat de eerste ballpennen er kwamen want die waren er eerst ook nog niet natuurlijk. En de eerste koelkasten en centrifuges en wasautomaten en nog veel meer als ik er nu aan denk. Ik kan zo nog wel een uur door gaan . Oh ja en
computers en het heerlijke bloggen met vrienden over de hele wereld. We kunnen het niet meer missen.
Lieve groet van Riet.
PS wij waren een dagje weg vandaar deze late reactie

It's me zei

Wat ontzettend leuk zeg !!!!...fijne dag geniet van het mooie weer liefs Ria...x!

Unknown zei

Wat een leuke vondst. Ga je hem ook zelf gebruiken? Het is al weer een tijdje geleden dat ik iets leuks vond bij de kringloop. Wordt wel weer eens tijd dus. Geniet van het mooie weer. Ik wens je alvast een fijn weekend. Groetjes, Nancy

Greet Lefèvre zei

Ingrid,
Leuk om dit nog eens te zien!!!
xx
Greet
PS Dank voor je berichtje op mijn laatste blogpost!

Fuchsiaantje zei

hallo ingrid, wat eeen mooi verhaal heb je gegeven aan ons. ik zelf heb ook nog met griffel en lei geschreven, ik ben al van de oude garde, maar het voordeel is wel dat je alle ontwikkelingen mee heb gemaakt, en dat ik nu ook met bloggen mee doe had ik nooit gedacht, maar ik ga graag met de tijd mee. fijn weekend en groetjes van mij, riet.

SOBERenSTIJL zei

Leuke vondst joh! enne die ortho klinkt bekend:-)

Lieve groet, Dorine

Willy zei

Mooi en interessant verhaal, en dat dankzij die mooie vondst van jou bij de kringloopwinkel.
Fijn weekend, lieve groet

Anna Marie zei

Wat een leuke vondst! In Gamla Linköping in Zweden schrijven de kinderen iedere keer een lesje mee met griffel en lei.

Maar verder zijn we veel te jong om hier vroeger zelf mee geschreven te hebben. ;)

Anna Marie.

House of Seasons zei

Jij ook een fijn weekend lieve Ingrid, geniet van het mooie weer!
Liefs
Lia

Liefde voor kransen ♡ zei

Wat een leuke vondst! Zo'n mooie aanvulling op je verzameling! En leuk dat je de informatie erover er ook bij verteld. Ik heb het nooit zo gekend,ik leerde met vulpen schrijven.
Maar ik had graag in die tijd opgegroeid hihi Ik ben zo dol op spullen van vroeger :)
Gezellig weekend! liefs Lindy

Marjon zei


Wat een leuke post Ingrid...en wat een bijzondere vondst, ik heb er ook nooit op geschreven heb ze vroeger wel eens zien liggen op markten....maar was daar toen natuurlijk niet mee bezig...ik vind het echt geweldig hoor...liefs Marjon

Madelief zei

Lieve Ingid,

Een heel fijne zondag toegewenst! Wat was het gezellig vandaag!!

Madelief x

Huis in de Provence zei

Wat een super vondst!!
Geniet van je weekend.
Lieve gr. Mirjam

Ús hûs ús thús zei

Wat een mooie vondst! En leuk ook dat je de geschiedenis ervan met ons hebt gedeeld. Nu snap ik ook hoe "met een schone lei beginnen" ontstaan is.
Fijn weekend. Groetjes van Aleta

Le Style zei

Wat een superleuke vondst! & zo leuk om de info te lezen.

Fijne zondag!

Liefs,
Yet

Anita zei

Hahaha ... wat een ontzettende leuke vondst!
Ik heb er nooit mee geschreven. Dat was voor mijn tijd.
En een 10 met een griffel heb ik ook nooit gehad ;-)
Een hele fijne avond! Groetjezz lfs mij

Dineke@esatto zei

Wat een leuke vondst!!
nooit mee geschreven, maar ik vind het altijd zo heerlijk nostalgisch...;-))
Liefs Dineke

Roelie Steinmann Photography zei

Wat leuk zeg, zo'n lei. Ik heb er ergens ook nog een liggen. Niet echt oud, maar ik vond het toen heerlijk nostalgisch om neer te zetten. Leuk.

Gezellige week, Roelie